Czy zastanawialiście się kiedyś na czym polega odpowiedzialność zawodowa tłumacza przysięgłego? Warto wiedzieć, że w przypadku niewypełniania lub nierzetelnego wypełniania obowiązków, tłumacz przysięgły podlega odpowiedzialności zawodowej – tzn. może ponieść karę. Kwestia odpowiedzialności zawodowej została dokładnie opisana w ustawie z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego.
Obowiązki tłumacza przysięgłego
Tłumacz przysięgły, który nie wypełnia swoich obowiązków lub wypełnia je w sposób nierzetelny, odpowiedzialny, według ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, podlega odpowiedzialności zawodowej. Ale o jakich obowiązkach dokładnie mowa? To również reguluje ustawa z dn. 25 listopada 2004 r. – “Tłumacz przysięgły niewypełniający obowiązków, o których mowa w art. 8 ust. 2, art. 14, art. 15, art. 17 ust. 1 i art. 18 ust. 2 albo wypełniający te obowiązki nienależycie lub nierzetelnie podlega odpowiedzialności zawodowej”. Prześledźmy zatem, jakich obowiązków dotyczą wymienione artykuły.
Według art. 8 ust. 2, tłumacz przysięgły jest zobowiązany do zgłoszenia zmiany danych, które umieszczone są we wpisie na listę tłumaczy przysięgłych, prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości. Przy takim zgłoszeniu musi dostarczyć dokumenty, które stanowią podstawę zmiany treści wpisu. Dzieje się tak np. gdy po wyjściu za mąż, tłumaczka przysięgła przyjmuje nazwisko męża.
Obowiązki tłumacza przysięgłego, o których mowa we wspomnianym wcześniej artykule 14 to:
- wykonywanie zadań z bezstronnością i szczególną starannością (oczywiście zgodnie z regułami, które wynikają z przepisów prawa),
- zachowania tajemnicy na temat wszelkich faktów i okoliczności, o których dowiedział się w związku z danym tłumaczeniem,
- doskonalenie swoich zawodowych kwalifikacji,
- w przypadku tłumaczeń imion i nazwisk z języków, posługujących się innym alfabetem niż łacińskim lub innymi systemami pisma, tłumacz przysięgły powinien dokonać transkrypcji lub transliteracji na podstawie dokumentów podróży lub ich kopii; jeśli takich dokumentów nie ma, tłumacz przysięgły jest zobowiązany do tłumaczenia zgodnie z regułami pisowni obowiązującymi w kraju, w którym sporządzono dany dokument.
Kolejny, 15 artykuł, mówi o tym, że tłumacz przysięgły nie ma prawa odmówić tłumaczenia w postępowaniu prowadzonym na żądanie sądu, Policji, prokuratora, czy organów administracji publicznej. Wyjątkiem są szczególnie ważne przyczyny, uzasadniające odmowę – np. choroba. Natomiast w art.17 ust. 1, poruszana jest kwestia prowadzenia repertorium. W przypadku, gdy jest ono prowadzone nieprawidłowo lub nie jest wcale prowadzone, tłumacz przysięgły również ponosi odpowiedzialność zawodową. Art. 18 ust. 2 mówi natomiast o tym, że na wszelkich poświadczonych tłumaczeniach i odpisach pism, wydawanych przez tłumacza przysięgłego, trzeba wymienić pozycję, pod którą są one wpisane w repertorium. Na przygotowanych tłumaczeniach i odpisach pism należy również stwierdzić, czy zostały sporządzone na podstawie oryginału, czy z poświadczonego tłumaczenia lub odpisu.
Jakie kary wynikają z tytułu odpowiedzialności zawodowej?
Ze względu na odpowiedzialność zawodową tłumaczy przysięgłych, wobec osoby, która nie wypełniła swoich obowiązków lub zrobiła to nierzetelnie, mogą zostać orzeczone różne rodzaje kar. Wśród “łagodniejszych” możemy wymienić (według ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego): upomnienie lub naganę. Kolejne punkty, zawarte w ustawie mówią nawet o karze pieniężnej, zawieszeniu prawa wykonywania zawodu (od 3 miesięcy do roku) lub nawet o pozbawieniu prawa wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. Trzeba pamiętać, że w przypadku ostatniej z kar, można ubiegać się o ponowne nadanie prawa po upływie przynajmniej 2 lat oraz ponownym zdaniu egzaminu na tłumacza przysięgłego.
Warto wiedzieć, że w sprawie odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego, postępowanie może wszcząć i prowadzić Komisja Odpowiedzialności Zawodowej – na wniosek wojewody lub Ministra Sprawiedliwości. Podmiot, który zleca tłumaczenie i ma podejrzenia o nierzetelne wypełnianie lub niewypełnianie obowiązków przez tłumacza przysięgłego, może zwrócić się do Ministra Sprawiedliwości lub wojewody o wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie postępowania.
Kary, orzeczone za odpowiedzialność zawodową tłumacza przysięgłego, ulegają zatarciu z mocy prawa – w praktyce to oznacza, że wpisy o ukaraniu usuwa się z listy tłumaczy przysięgłych, prowadzonej przez Ministra Sprawiedliwości. W przypadku nagany lub upomnienia, dzieje się to po dwóch latach od daty uprawomocnienia orzeczenia o karze, w przypadku zawieszenia lub utraty prawa wykonywania zawodu oraz kary finansowej – po trzech latach.
Pamiętajcie, że całą listę tłumaczy przysięgłych, prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości, możecie znaleźć w jednym miejscu w aplikacji SwornApp.